- Kaart- of scheepspasser vitrine -


Het project passer heeft in totaal 7 maanden geduurd. 

Soms heeft een bepaalde verwering lang nodig om op te lossen, of om te kunnen verwijderen met borstel. Wat de tijd verweerd heeft ook tijd nodig om weer te worden gereinigd.

Bepaalde projecten zijn er om de tand des tijds tegen te gaan en soms is het ook daarvoor te laat. Gelukkig in dit geval was de passer te redden. Dat wat aangevreten was is niet meer terug te plaatsen. Wel is nu de achteruitgang gestopt.

De opdrachtgever heeft mij benaderd nadat hij een fotoreportage had gemaakt over een bepaald project, waarna hij mij vroeg of ik ook een reiniging/conservatie kon bewerkstelligen voor een bijzondere vondst welke hij jaren geleden had gedaan tijdens renovatie werkzaamheden aan een pand in Zoutelande. Na enige tijd ben ik het project gestart in mei 2018.


Klik op een afbeelding om een vergroting te zien

Klik op een afbeelding om een vergroting te zien


De passer heeft gedurende drie weken in een speciaal bad gelegen om alle “kwalijke” mineralen te onttrekken aan de passer.

Hierna heeft er een intensieve reiniging plaats gevonden middels het ultrasoon reinigen. Dit proces is nauwlettend gemonitord en herhaald tot het juiste resultaat behaald was, waarna de passer zorgvuldig werd gespoeld met leidingwater en vervolgens droog gedept werd. Dit moest vele malen herhaald worden om het meeste vuil te verwijderen. 

Het betreft hier een Europese smeedijzeren kaartpasser oftewel scheepspasser genaamd. Dit werktuig geeft een zeer goede indicatie dat deze vervaardigd en gebruikt werd in het begin van de 18e eeuw. Wat nog meer verduidelijking geeft is dat dit betreffende type kaartpasser vervaardigd is met een vijf-bladig scharnier met een gesmede knop en twee taps toelopende scharnieren.

Deze door ambachtslieden vervaardigde passer werd hoofdzakelijk gebruikt om afstanden op nautische kaarten uit te “tekenen” waarbij de afstand tussen de twee poten gelijk stonden aan een aantal vooraf berekende zeemijlen.



In de vroege 18e eeuw tijdens de periode dat deze passer vervaardigd werd vond ook het ontstaan plaats van de freemason (vrijmetselarij) welke omstreeks 1730 ook in de lage landen werd opgericht. Deze broederschap maakt in hun logo gebruik van een gelijksoortige passer zoals dit gereinigde exemplaar. 

Deze passeris en blijft een stukje ambachtelijk vakmanschap en gelukkig nu weer voor een lange periode behouden!



Omdat het hier ging om een enkel voorwerp, behoefde ik hier dan ook geen grote vitrine voor te vervaardigen. Ik heb gekozen voor een wat grotere fotolijst waarin ik op de achtergrond een oude landkaart van Walcheren uit circa anno 1650 heb geplaatst.

 

Uiteraard heb ik voor de belichting in de lijst weer gekozen voor het plaatsen van verlichting. Wederom een mooi resultaat!




Luctor et Detector

Zusterplein 15

4331 KM  Middelburg

© 2019  -  2024   |   Luctor et Detector